مطالعه ژئوشیمیایی رسوبات رودخانه الیکا در رابطه با اثرات زیست محیطی فعالیتهای معدنی در ناحیه معدن سرب و باریت دونا در البرز مرکزی

معدنکاری در اکثر جوامع بعنوان یکی از عوامل زیربنایی اقتصاد مورد توجه شایانی می باشد، لیکن بدون توجه به اثرات زیست محیطی و عواقب آنها در آینده باید هزینه زیادی را برای درمان اثرات آن در محیط زیست، حتی تا چند برابر منافع حاصل از آن متحمل گردند که این امر برآورد این اثرات را در بدو فعالیت بعنوان یکی از فاکتورهای اقتصادی معدن الزامی می نماید. افزایش نگرانیهای ناشی از اثرات معدنکاری بر محیط زیست موجب شده است که تحقیقات زیادی در زمینه فرایندهای درگیر در اکسایش کانی های سوفیدی و اثرات آنها بر محیط زیست از جمله منابع آب انجام گیرد. در این راستا و در جهت برآورد اثرات زیست محیطی معدن سرب و باری دونا که در البرز مرکزی در ارتفاعات حوزه زهکشی رودخانه الیکا یکی از سرشاخه هی رودخانه چالوس واقع شده است، یک مرحله نمونه برداری در 10 ایستگاه از رسوبات سطحی و نرم رودخانه در طول رود الیکا برداشت گردید و آزمایشات ژئوشیمیایئی (جذب اتمی) بمنظور تعیین درصد فراوانی عناصر ‏‎pb, zn, cu, ag‎‏ کانی شناسی به روش ‏‎xrd‎‏ و مطالعات میکروسکوپی و همچنین رسوب شناسی شامل کربنات سنجی، دانه سنجی و هیدرومتری بر روی این نمونه ها انجام شد. پس از پردازش داده های حاصل از آزمایشات فوق توسط تکنیکهای مهم و ساده آماری نمودارهای تغییرات درصد عناصر و تیپ رسوبات در طول رودخانه در فواصل نمونه برداری، ضریب همبستگی، شاخص غنی شدگی عناصر همراه با آنالیز خوشه ای آنها بصورت ارقام، جداول و منحنی هایی تهیه گردید که نتایچ بدست آمده حاکی از آلودگی رسوب بویژه رسوبات معلق و به مقدار اندکی آب این منطقه توسط فلزات سنگین مورد مطالعه بویژه سربو نقره و روی می باشد و همچنین فاکتورهای مهم در جدایش این عناصر از محلول آبی را می توان عمدتا به حضور کربناتهای آواری و ذرات در حد رس بصورت کلوئیدی و کانیهای رسی بعلت ظرفیت جذب بالا دانست. حضور فاکتورهای فوق هر چند باعث آلودگی پوشش سطحی منطقه می گردد اما در پالایش آب رودخانه اهمیت بسزایی دارند. با توجه به سمی بودن این فلزات و آسیبهای حیاتی آنها، تغییر در سیستم فرآوری و معدنکاری در این نقطه و دیگر معادن مشابه امری لازم و شایان توجه بنظر می رسد تا در آینده مجبور به چاره اندیشی و صرف هزینه برای این قبیل آسیبها نگردیم.